Түріктерде ежелден темірмен шебер жұмыс істеп, болатты балқытқан ұста ісі шеберлерінің айрықша киелі рөлі туралы түсінік қалыптасқан. Ежелгі темір шеберлері бұл өнердің барлық құпияларын білетін. Атақты тарихшы Рашид-ад-Диннің еңбектерінен белгілі болған мәліметтерге сәйкес, біздің ата-бабаларымыз Эргенекон алқабынан шыға алмады және тоқтап қалды. Содан кейін шебер-ұста алпыс бұқаның терісінен үлкен жүн жасап, тау баурайында от жағып жіберді.
Фотосуреттегі құрылғы ежелгі ұстаханаларда болған сына тәрізді пішінді үрлемелі аң терісі. Ежелгі пештер канал арқылы қосылған екі шұңқыр болды. Кейіннен тау-кенге айналған бір шұңқырға кен мен отын арна арқылы құйылды, содан кейін ол қосымша үрлеу үшін қызмет етті.Жел оның аузына еніп, ыстығын көтереді. Әрі қарай, тұрақты жану мен кенді балқытудың алғашқы белгілеріне жеткенде, канал тастармен жабылып, көрік іске қосылды, олар құрылымның бірнеше шүмектері арқылы (таудың әртүрлі жағынан біркелкі жану үшін орналасқан) желмен бірге ауаны үрлеп жіберді. Ежелгі металлург өз қолымен пешке ауаны жасанды айдау арқылы жану температурасын жоғарылату үшін ауа ағынының мөлшері мен бағытын басқара алуы керек еді.
Алматы облысының Мәдениет, архивтер және құжаттама басқармасы басшысының орынбасары Әлия Жақыпбекова өз ата-бабаларының отбасылық жәдігерлерінің бірі-ұста ісі шеберлерінің бағалы экспонатын «Бозоқ» музей-қорығының қорына тапсырды.
