«САРЫАРҚАНЫҢ КӨНЕ ЖОЛДАРЫ»

Қазақ халқының бай мәдениеті мен тарихы бар, оның тамыры ғасырлар бойы қалыптасқан. Тарихи-мәдени мұра объектілері растау болып табылады.

2023 жылғы 10 маусымда Қазақстан астанасы-Астана қаласының мыңжылдық ізашары болып табылатын Бозоқ археологиялық ескерткішінің аумағында Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің «Бозоқ» мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығы «At-travel» ат клубымен бірлесіп «Сарыарқаның көне жолдары» атты республикалық этнографиялық мерекесін өткізді, онда Алтын Орда кезеңінің тарихи-мәдени мұра объектілері бойынша «Бозоқтан Ұлытауға дейін» ат экспедициясы басталды.

Іс-шара «Бозоқ» ортағасырлық қалашығын зерттеудің басталуының 25 жылдығына және ТҮРКСОЙДЫҢ (ТҮРКСОЙ-түркі мәдениетінің халықаралық ұйымы) 30 жылдығына арналған. Іс-шараға ҚР Парламенті Сенатының Әлеуметтік-мәдени даму және ғылым комитетінің мүшесі Айгүл Жарылқасынқызы Қапбарова, ҚР Парламенті Мәжілісінің Әлеуметтік-мәдени даму комитетінің мүшесі Айна Ермекқызы Мусралимова, ҚР Мәдениет және спорт вице-министрі Сәрсен Абайұлы Құранбек, Л.Н.Гумилёв атындағы ЕҰУ К.А.Ақышев атындағы археология ҒЗИ директоры, т.ғ.к. Марал Қалымжанқызы Хабдулина, профессор, ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігі ҒК Мемлекет тарихы институтының директоры Бүркітбай Гелманұлы Аяған, жетекші отандық ғалымдар, археологтар мен этнологтар, шығармашылық одақтардың өкілдері, жоғары оқу орындарының оқытушылары мен студенттері, елорда мектептері мен колледждерінің, Ақмола облысы мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің тарих мұғалімдері мен білім алушылары (Целиноград аудан), қоғам өкілдері.

Біз Таяу және алыс шет елдер елшіліктерінің өкілдеріне: Тәжікстан Республикасының Қазақстан Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Хайрулло Ибодзодаға, Түркия елшісінің кеңесшісі - Түркия елшісінің бірінші орынбасары - Турхан Дильмачқа, Халықаралық Түркі академиясының президенті – Мұстафаев Шаһин Меджид оглыға алғысымызды білдіреміз. Халықаралық ынтымақтастық шеңберінде «Бозоқ» музей-қорығы түркі көне жәдігерлерін кешенді қайта құру мақсатында «Бозоқ» тарихи-мәдени жобасының ғылыми құрамдас бөлігі мәселелері бойынша TIKA (Түрік ынтымақтастық және Үйлестіру агенттігі)-мен белсенді өзара іс-қимыл жасайды.

Айта кету керек, Түркияның оңтүстік-шығыс бөлігінде бай тарихы мен мәдениетімен танымал Bozok деп аталатын қала, сондай – ақ Түркияның Йозгат провинциясындағы «Бозоқ» университеті орналасқан, онымен Қазақстандағы «Бозоқ» музей-қорығы тығыз ынтымақтастықты жүзеге асыруды жоспарлап отыр.

Түркия, сонымен қатар, тарихи-мәдени орындарға ат турларын өткізеді. Этнографиялық мерекені өткізу барысында «Бозоқ» музей-қорығының директоры Сәуле Бурбаева «Қазақстанның Бозоғынан Түркияның Бозоғына» эстафетасын Түркия Елшісінің Кеңесші - бірінші орынбасары Турхан Дилмач мырзаға тапсырды. Этнографиялық мереке бағдарламасы «At-travel» ат спорты клубының қатысуымен «Атқа мінгізу» дәстүрі көрсетілді.

Атқа мінгізу рәсімі-бұл бірінші өту рәсімі немесе бастама рәсімі, онда бала атқа міну мәдениетімен таныстырылды, оны әскери, жорық өміріне дайындайды, шабандозға баулиды. Еуразия жылқы өсірушілерінің ойындары, ристалистері салттық және практикалық сипатта болды. Ат спорты жарыстарында жастар өздерін қатайтып, алыс жорықтарға дайындалды.

Алты жасар екі баланы атқа құрметті мереке қонақтары Камиль Валиахмедович Муллашев пен Қайролла Саматұлы Ахметжанов отырғызды. Материалдық емес мәдени мұраны насихаттау мақсатында «Қымызмұрындық» рәсімі көрсетілді.

Тарихи-мәдени мұра ғалымдардың ғана емес, шығармашылық зиялы қауым өкілдерінің де назарын аударады. Жазушылар, суретшілер мен композиторлар астананың ежелгі тарихына жүгінеді. ҚР Композиторлар одағының төрағасы Серікжан Әбдінұровтың «Бозоқ аруы» атты ортағасырлық Бозоқ ескерткішін археологиялық зерттеу барысында табылған жауынгер әйелге арналған музыкалық туындысы, сондай-ақ Камил Муллашевтің «Інжу» картинасы және отандық жазушы Шарбану Бейсенованың «Бозоқ аруы» туындысы дүниеге келді.

Еліміздің тарихи-мәдени мұрасын зерделеуге, сақтауға және насихаттауға қосқан үлесі үшін және «Бозоқ» ортағасырлық қалашығын зерттеудің басталуының 25 жылдығына орай жетекші ғалым М.К.Хабдулина, Б.Г.Аяған, В.В.Бартоломеев, суретшілер К.В.Муллашев, К.С.Ахметжанов, С.С.Смағұлов, композитор С.К.Әбдінұров, жазушы Ш.К. Бисенова, «Аt-travel» ат спорты клубының жетекшісі және «Бозоқ» музей-қорығының қызметкерлеріне ҚР Мәдениет және спорт министрі Асхат Раздықұлы Оралов атынан ҚР Мәдениет және спорт вице-министрі Сәрсен Абайұлы Құранбек грамоталар табыстады.

Тарихты үнемі насихаттауды қолдайтын белсенді қоғамдық бірлестіктердің бірі-«Аt-travel» ат клубы.

Қазақстанның киелі жерлері бойынша «At-travel» ат спорты клубы бастамашы болған ат экспедициясы орта ғасырлар дәуіріндегі «Бозоқ» және «Ұлытау» екі ескерткішін біріктіріп, ат туризмін сүйетіндерге осы бағытты ұсынады. Экспедиция Қазақстанда үлкен әлеуетке ие экологиялық туризмді дамытуға бағытталған. Ел президенті Қасым-Жомарт Тоқаев «Ұлытау-2019» халықаралық туристік форумында сөйлеген сөзінде: «Ұлытау халықаралық деңгейдегі этнографиялық туризмнің орталығына айналуы тиіс», - деп атап айтты.

Мемлекет басшысының пікірінше, Ұлытау қазақ халқының алтын бесігі, қазақстандықтар қастерлейтін тарихтың куәсі.

«AT-TRAVEL.KZ» - атқа міну мәдениеті мен Ат спорты туризмін сүйетіндердің қоғамдық бірлестігі, 2016 жылдан бастап жұмыс істейді. Клуб жетекшісі-инженер, кәсіпкер Берік Ақылбеков. Клуб қатысушылары-Қазақстанның барлық өңірлерінің өкілдері және әртүрлі кәсіптердің өкілдері.

Клуб қатысушылары үнемі ат турларын өткізеді, киелі нысандар бойынша маршруттар әзірлейді.

Төртінші жыл қатарынан «Бозоқ» қалашығынан «At-travel» клубының (Бытығай, Ботай, Жидебай шатқалы) ат бағыты басталады. Ақмола облысының Целиноград ауданын, Қарағанды облысының Нұра ауданын және Ұлытау облысының Ұлытау ауданын қамтитын «Бозоқтан Ұлытауға дейін» атты экспедициясы «Бозоқ» археологиялық ескерткішінің аумағынан басталды. Ат экспедициясы 2023 жылдың 18 маусымында аяқталады.

Поделиться

Share on facebook
Share on twitter
Share on linkedin

Похожие посты

Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің «Бозоқ» мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығы» РМҚК көрнекті ғалым Кемел Ақышұлы Ақышевтың туғанына 100 жыл толуына арналған мерейтойлық іс-шаралар аясында 2024 жылдың 18 сәуірде «Еуразияның заманауи тарихи және тарихи-антропологиялық зерттеулері» II Халықаралық ғылыми-практикалық конференцияның ІІ күннің сессиясын өткізді.

Подробнее »

«Бозоқ» мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығы» Ә. Марғұлан атындағы Археология институтының филиалымен бірлесіп «Бозоқ-білім аумағы» мәдени – білім беру платформасы аясында 2024 жылғы 11 сәуірде Ақмола облысы Целиноград ауданы Қараөткел кентіндегі мектеп-гимназиясында академик Қаныш Сәтбаевтың туғанына 125 жыл толуына және Ғылым күніне арналған көшпелі музей сабағын өткізді.

Подробнее »